Ilulissiat en het vertrek uit Groenland

De volgende ochtend moesten we al vroeg opstaan omdat onze vlucht naar Ilulisiat al om kwart over acht vertrok. We hoefden gelukkig niet twee uur van te voren aanwezig te zijn op het vliegveld, maar toch wilden we er vroeg zijn, zodat we plaatsen aan de linkerkant van het vliegtuig konden bemachtigen: vanuit die kant zouden we prachtig uitzicht hebben op de ijsbergen voor de kust van Ilulissiat. Niemand had vaste plaatsen dus zodra het touwtje dat ons scheidde van het vliegveld werd losgemaakt, renden we op het (propeller)vliegtuig af. Op zich vrij overbodig denk ik achteraf, want Groenlanders interesseert het toch niet echt aan welke kant ze zitten: zij zien dit landschap jaar in jaar uit en ijsbergen en de ijskap zijn voor hun net zo gewoon als voor ons koeien en grasland. Helaas was deze dag het begin van het einde, wat betreft het goede weer: al boven Kangerlussuaq was het erg bewolkt en richting Ilulissiat werd de lucht steeds maar grijzer en grauwer. Alleen bij de landing hebben we wat ijsbergen gespot: maar niet getreurd, want we zouden nog genoeg ijsbergen gaan zien de daarop volgende dagen. Nadat we naar ons hostel waren gebracht door een Italiaanse buschauffeur (?), trokken we de bergschoenen aan om een wandeling te maken richting de kust. Ilulissiat was een echt dorp (4500 inwoners maar liefst) en in het centrum bepaalden cafés, toeristencentra en souvenierswinkels het straatbeeld. Niet zo massaal als je aantreft op de Kinderdijk, maar voor Groenlandse begrippen gigantisch. De Groenlanders zelf profiteren echter niet zo van het toerisme: de meeste centra en winkeltjes zijn in handen van de Denen.

Net buiten het dorp lagen honderden huskies aangelijnd, te wachten tot de eerste sneeuw weer zou vallen. Iets verderop begon zowaar een wandelpad dat ons langs de kust leidde. Bij ‘de kust’ moet je echter niet meteen aan Zandvoort aan zee en zandstranden denken: grillige rotsformaties vormden steile hellingen die direct aan zee grensden. Eenmaal bovenop werden we overdonderd door de prachtige grillige, wit en blauw gekleurde ijsbergen die rustig in het water dobberde. Ijsbergen zo groot als een huizenblok dreven tussen kleinere afgebrokkelde hompjes ijs. Prachtig! ’s Avonds zijn we nog het lokale nachtleven ingedoken. Toen wij binnen kwamen was de pub ook meteen vol en het handvol lokale mensen dat er zat, was dronken (hoewel een biertje al snel vier euro kost).

De volgende dag hebben we nog een bliksembezoek gebracht aan de ijsbergen. Ditmaal liep de route naar het uiteinde van het fjord, dat helemaal vol lag met ijsbergen die knarsend tegen elkaar langzaam afbrokkelden (aan het begin van dit fjord ligt een gletsjertong, waar telkens stukken ijs van afbreken: die stukken ijs vormen dan ijsbergen). Dit keer zat het weer echter tegen en regende het de hele dag. Ik ben dan ook samen met Maya en Loes terug gelopen naar Kangerlussuaq om souverniers in te slaan en daarna hebben we in het hostel nog warme chocolademelk gedronken totdat de rest van de groep terug was. Na de lunch gingen we met de hele groep naar het ‘lokale museum’ (achja, cultuur, het moet dan maar).

Gelukkig hadden we de volgende dag genoeg kans op ook weer eens de natuur in te gaan. We zouden met de boot een overtocht naar het nabij gelegen Disko Island varen, een tocht van ongeveer twee uur. Het was weer eens zwaar bewolkt, maar het regende gelukkig niet en iedereen had super veel zin om dit ‘geologisch paradijsje’ te gaan verkennen. Helaas waren de golven die ons bootje al spoedig omringden veel en veel te hoog (en dit zelfs nog in de beschutting van de baai). De schipper besloot dus al snel dat het niet verantwoordelijk was met dit weer de overtocht te wagen. We hadden gewoon pech met het weer, maar iedereen vond dit zee-avontuur wel erg leuk (net een attractie :p). Die middag kregen we met een klein groepje een ‘historische stadwandeling’: een erg korte wandeling dus, want je bent zo uitgewandeld binnen dit dorpje, maar we kregen wel heel veel informatie over de lokale gewoontes en cultuur (wist je bijvoorbeeld dat: al als je je arm breekt je het vliegtuig moet nemen naar het ziekenhuis in de hoofdstad en dat: er geen gevangenissen zijn in Groenland: daders van ernstige misdaden worden gewoon het dorp uit gegooid en moeten verhuizen naar een ander dorp en dit tot drie keer toe, daarna moeten ze naar een gevangenis in Denemarken, en wist je daarnaast dat ze geen waterleidingen hebben in Ilulissiat, die zouden toch maar bevriezen: ieder huis heeft een grote watertank onder zijn huis, die twee keer per week gevuld wordt door de ‘vulman’).

’s Avonds gingen we naar een chique hotel, waar we een Groenlands buffet geserveerd kregen. Muskusos, zeehond, zalm, kaviaar, sushi, walvis, garnalen, heilbot (vis): voor ieder wat wils ;). De zeehond heb ik maar laten staan (diegenen die dat wel hadden geproefd vonden het met recht een ‘once in a lifetime experience’, zo smerig) maar ik wel walvis gegeten, die overigens wel aan te raden was (lekker! ?).
De laatste dag gingen nog een keer met een boot varen, ditmaal een rustiger tochtje langs de mooiste ijsbergen. Het was wel ontzettend koud op de boot: op zee is het sowieso kouder omdat zeewater minder snel opwarmt dan het land en bovendien regende het. Toch vond ik dat het allemaal waard, want de ijsbergen waren echt super indrukwekkend. We zagen zelfs nog een groot stuk van een ijsberg afbrokkelen in zee! (toen moesten we wel snel weg met de boot, omdat hierdoor hoge golven kunnen ontstaan en zelfs tsunami’s aan land).

De prachtige ijsbergen vond ik zelf het hoogtepunt van de reis, echt fantastisch hoe groot en mooi (en dan te bedenken dat 8/9 van al het ijs van een ijsberg zich onder wat bevindt, dus in werkelijkheid zijn ze nog veel groter). Als je je daarbij bedenkt dat het nota bene midden Augustus was wordt het beeld haast surrealistisch: daar sta je dan in de kou ijsbergen van 50 meter hoogte te bekijken! Het is onvoorstelbaar hoe koud het in de winter in Groenland wel niet moet zijn: daarbij vertoont de zon zich drie maanden nauwelijks boven de horizon in de noordelijke regionen. In de wintermaanden verhuurt de lokale videotheek in Ilulissiat dan ook gratis videobanden aan de inwoners, bovendien is er in de sporthal wekelijks een bijeenkomst voor heel het dorp, zodat ze in de winter toch nog iets te doen hebben. Desondanks ligt het aantal zelfmoorden, met name onder jongeren, ontzettend hoog. Naast de kou en het donker hebben zij namelijk ook nauwelijk een toekomst: waren hun ouders nog tevreden met een baan als visser, de jongeren zien op tv hoe het ook kan en willen meer, maar krijgen die kansen niet.

Groenland is eigenlijk geen plaats voor menselijke bewoning met al het ijs, de kou, het donker in de winter en het licht in de zomer (ik heb het in al die dagen geen één keer donker gezien). Een bezoek is echter zeker de moeite waard. De ongerepte natuur, uitgestrekte vlaktes, uitgesneden gletsjerdalen, wilde dieren, diepblauwe meertjes, ijsbergen en daarbij ook nog eens die enorme ijskap. Ik vond het echt super! Bij het vertrek van het vliegtuig zat iedereen ook met zijn neus tegen het vliegtuigraampje om snel nog wat laatste indrukken op te doen van dit prachtige land, want we wisten: hier komen we waarschijnlijk nooit meer.